Гастроинтестиналните (ГИ) полипи се мали израстоци кои се развиваат на слузницата на дигестивниот тракт, првенствено во областите како што се желудникот, цревата и дебелото црево. Овие полипи се релативно чести, особено кај возрасните над 50 години. Иако многу полипи на гастроинтестиналниот тракт се бенигни, некои може да напредуваат во канцер, особено полипи кои се наоѓаат во дебелото црево. Разбирањето на видовите, причините, симптомите, дијагнозата и третманите за ГИ полипи може да помогне во рано откривање и подобрување на исходот на пациентот.
1. Што се гастроинтестинални полипи?
Гастроинтестиналниот полип е абнормален раст на ткиво кое излегува од слузницата на дигестивниот тракт. Тие можат да варираат по големина, форма и локација, а зафаќаат различни делови на гастроинтестиналниот тракт, вклучувајќи го хранопроводникот, желудникот, тенкото црево и дебелото црево. Полипите може да бидат рамни, неподвижни (прицврстени директно на облогата) или педункулирани (прицврстени со тенко стебленце). Поголемиот дел од полипите не се канцерогени, но одредени типови имаат поголем потенцијал да се развијат во малигни тумори со текот на времето.
2. Видови гастроинтестинални полипи
Може да се формираат неколку видови полипи во гастроинтестиналниот тракт, секој со уникатни карактеристики и ризик од рак:
• Аденоматозни полипи (аденоми): Ова се најчестиот тип на полипи кои се наоѓаат во дебелото црево и имаат потенцијал да се развијат во колоректален карцином. Аденомите се класифицирани во тубуларни, вилозни или тубуловилозни подтипови, при што вилозните аденоми имаат најголем ризик од рак.
• Хиперпластични полипи: Генерално мали и најчесто се наоѓаат во дебелото црево, овие полипи имаат низок ризик од рак. Сепак, големите хиперпластични полипи, особено во десната страна на дебелото црево, може да имаат малку зголемен ризик.
• Воспалителни полипи: Типично забележани кај луѓе со воспалителна болест на цревата (IBD), како што е Кронова болест или улцеративен колитис, воспалителните полипи обично се бенигни, но може да укажуваат на долгогодишно воспаление на дебелото црево.
• Хамартоматозни полипи: овие полипи се поретки и може да се појават како дел од генетските синдроми како што е синдромот Пеуц-Јегерс. Иако обично се бенигни, тие понекогаш можат да го зголемат ризикот од рак.
• Полипи на фундичните жлезди: кои се наоѓаат во стомакот, овие полипи се обично мали и бенигни. Сепак, кај луѓе кои земаат долгорочни инхибитори на протонска пумпа (PPIs), може да се појави зголемување на полипите на фундусните жлезди, иако ризикот од рак останува низок.
3. Причини и фактори на ризик
Точната причина за гастроинтестинални полипи не е секогаш јасна, но неколку фактори можат да ја зголемат веројатноста за нивно развивање:
• Генетика: Семејната историја игра значајна улога во развојот на полипите. Генетските состојби како што се фамилијарна аденоматозна полипоза (FAP) и синдромот Линч го зголемуваат ризикот од колоректални полипи и рак на помлада возраст.
• Возраст: Полипите почесто се забележуваат кај луѓе над 50 години, при што ризикот од аденоматозни полипи и колоректален карцином се зголемува со возраста.
• Фактори за начин на живот: Исхраната богата со црвено или преработено месо, дебелината, пушењето и прекумерното консумирање алкохол се поврзани со зголемен ризик од формирање на полипи.
• Воспалителни состојби: Хроничното воспаление на гастроинтестиналниот тракт, често забележано во состојби како Кронова болест и улцеративен колитис, може да придонесе за развој на полипи.
• Употреба на лекови: Долготрајната употреба на одредени лекови, како што се нестероидни антиинфламаторни лекови (НСАИЛ) и ППИ, може да влијае на ризикот од одредени видови полипи.
4. Симптоми на гастроинтестинални полипи
Повеќето полипи, особено малите, се асимптоматски. Сепак, поголеми полипи или полипи на одредени локации може да предизвикаат симптоми, вклучувајќи:
• Ректално крварење: Крвта во столицата може да произлезе од полипи во дебелото црево или ректумот.
• Промена во навиките на дебелото црево: Поголемите полипи може да доведат до запек, дијареа или чувство на нецелосна евакуација.
• Абдоминална болка или непријатност: иако се ретки, некои полипи може да предизвикаат блага до умерена абдоминална болка ако попречат дел од гастроинтестиналниот тракт.
• Анемија: полипите кои полека крварат со текот на времето може да резултираат со анемија со дефицит на железо, што доведува до замор и слабост.
Бидејќи симптомите се често суптилни или отсутни, рутинскиот скрининг, особено за колоректалните полипи, е клучен за рано откривање.
5. Дијагноза на гастроинтестинални полипи
Неколку дијагностички алатки и процедури можат да откријат ГИ полипи, особено во дебелото црево и желудникот:
• Колоноскопија: Колоноскопијата е најефективниот метод за откривање и отстранување на полипи во дебелото црево. Овозможува директна визуелизација на слузницата на дебелото црево и ректумот, а сите пронајдени полипи обично може да се отстранат за време на процедурата.
• Горна ендоскопија: за полипи во желудникот или горниот гастроинтестинален тракт, се прави горна ендоскопија. Флексибилна цевка со камера се вметнува низ устата за да се визуелизираат хранопроводникот, желудникот и дуоденумот.
• Сигмоидоскопија: Оваа процедура го испитува долниот дел од дебелото црево, познат како сигмоиден колон. Може да открие полипи во ректумот и долниот дел на дебелото црево, но не допира до горниот дел на дебелото црево.
• Тестови на столицата: одредени тестови на столицата можат да откријат траги од крв или абнормални ДНК маркери поврзани со полипи или колоректален карцином.
• Имиџинг тестови: КТ колонографија (виртуелна колоноскопија) може да создаде детални слики на дебелото црево и ректумот. Иако не дозволува итно отстранување на полипите, може да биде неинвазивна опција.
6. Третман и управување
Третманот на ГИ полипи зависи од нивниот тип, големина, локација и потенцијал за малигнитет:
• Полипектомија: Оваа процедура е најчестиот третман за отстранување на полипи за време на колоноскопија или ендоскопија. Малите полипи може да се отстранат со помош на стапица или форцепс, додека за поголеми полипи може да бидат потребни понапредни техники.
• Хируршко отстранување: Во ретки случаи кога полипите се многу големи или не можат да се отстранат ендоскопски, може да биде неопходна операција. Ова е почеста за полипи поврзани со генетски синдроми.
• Редовно следење: За пациенти со повеќе полипи, семејна историја на полипи или специфични генетски состојби, се препорачуваат редовни последователни колоноскопии за следење на нови полипи.
Замка за полипектомија
7. Спречување на гастроинтестинални полипи
Иако не можат да се спречат сите полипи, неколку прилагодувања на животниот стил може да го намалат ризикот од нивниот развој:
• Исхрана: Конзумирањето исхрана богата со овошје, зеленчук и цели зрна додека го ограничува црвеното и преработеното месо може да помогне да се намали ризикот од колоректални полипи.
• Одржувајте здрава тежина: дебелината е поврзана со зголемен ризик од полипи, особено на дебелото црево, така што одржувањето на здрава тежина е корисно.
• Престанете да пушите и ограничете го внесот на алкохол: и пушењето и тешката употреба на алкохол се поврзани со зголемен ризик од ГИ полипи и колоректален карцином.
• Редовен скрининг: рутинските колоноскопии се од суштинско значење, особено за лица над 50 години или за оние со семејна историја на полипи или колоректален карцином. Раното откривање на полипите овозможува отстранување пред да се развијат во рак.
8. Прогноза и изгледи
Прогнозата за лицата со гастроинтестинални полипи е генерално поволна, особено ако полипите се рано откриени и отстранети. Додека повеќето полипи се бенигни, редовното следење и отстранување може значително да го намали ризикот од колоректален карцином. Генетските состојби поврзани со полипите, како што е FAP, бараат поагресивно управување поради високиот ризик од малигнитет.
Заклучок
Гастроинтестиналните полипи се вообичаен наод кај возрасните, особено додека тие стареат. Додека повеќето полипи се бенигни, одредени типови носат ризик да станат канцерогени ако не се лекуваат. Преку промени во животниот стил, редовен скрининг и навремено отстранување, поединците можат значително да го намалат ризикот од развој на сериозни компликации од ГИ полипите. Едукацијата на јавноста за важноста на раното откривање и улогата на превентивните мерки е клучна за подобрување на резултатите и подобрување на квалитетот на животот.
Ние, Jiangxi Zhuo Ruihua Medical Instrument Co., Ltd., е производител во Кина специјализиран за ендоскопски потрошен материјал, како што себиопсија форцепс, хемоклип, полип замка, игла за склеротерапија, спреј катетер, четки за цитологија, водилка, кошница за вадење камен, назален билијарен дренажен катетеритн.кои се широко користени воEMR, ESD, ERCP. Нашите производи се CE сертифицирани, а нашите погони се ISO сертифицирани. Нашите производи се извезени во Европа, Северна Америка, Блискиот Исток и дел од Азија, и нашироко го добиваат клиентот на признание и пофалба!
Време на објавување: 18-11-2024 година